نیامیمندی، نصیر. گزارش نهایی پروژه: بررسی برخی از خصوصیات زیستی هشت گونه ماهیان خلیج فارس. مرکز تحقیقات شیلاتی خلیج فارس. 1369.


بررسی برخی از خصوصیات زیستی هشت گونه از ماهیان خلیج فارس طی یک پروژه یکساله از ناحیه بحر کانسر تا خلیج نایبند (در 20 ایستگاه) بر روی هشت گونه ماهی که در ترکیب صید تور ترال کف وجود دارند انجام گرفته است. در این پروژه مسائل بیولوژیکی در رابطه با تخمریزی، تغذیه، مناطق تخمریزی و تجمع نوزادان و فاکتورهای رشد، مرگ و میر و ضریب بهره‌برداری ماهی حلوا سفید، حلوا سیاه، کریشو، شانک، سنگسر، شوریده، زمین کن و خارو مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای زیست محیطی شامل نمونه برداری از آب جهت تعیین شوری و همچنین درجه حرارت آب در هر ایستگاه طی گشتهای تحقیقاتی در هر ماه ثبت گردید. در آخرین گشت پروژه (آذر ماه 69) نمونه برداری از خاک جهت تعیین رسوبات کف نیز عمل آمد. خلاصه نتایج بدست آمده به شرح ذیل می‌باشد:

در ماهی خارو نسبت جنسی کل (در یکسال) برابر با 1/5، ضریب رشد 9/0(k)، طول حداکثر 73 سانتیمتر، مرگ و میر (Z)، مرگ و میر صیادی 15/1(F)، مرگ و میر طبیعی (M) و ضریب بهره‌برداری 48/0 می‌باشد.

اندازه تجارتی ماهی 28 سانتیمتر است. تخمریزی ماهی از اردیبهشت ماه تا تیرماه می‌باشد. نسبت جنسی کل در ماهی شانگ 6/0 است. تخمریزی ماهی از فروردین ماه تاخرداد ماه می‌باشد. ضریب رشد 0/8 و طول حداکثر برابر با 34 سانتیمتر می‌باشد. ضرایب مرگ و میر بهره‌برداری ماهی به دلیل کم بودن نمونه‌ها جهت آنالیز مشخص نگردید. شوریده از فروردین ماه شروع به تخمریزی نموده و تا خرداد ماه تخمریزی آن ادامه می‌یابد. نسبت جنسی کل 63/0 طول حداکثر برابر با 50 سانتیمتر ضریب رشد 5/1 مرگ و میر کل 67/3، مرگ و میر طبیعی 95/1 مرگ و میر صیادی72/1، و ضریب بهره برداری 47/0 می‌باشد. در ماهی حلوا سیاه مرگ و میر کل برابر با 2/9، مرگ و میر طبیعی 1/8 و مرگ و میر صیادی 1/1 می‌باشد. ضریب بهره برداری 0/38 است و تخمریزی این ماهی از خرداد ماه شروع شد و تا مهر کاهش ادامه می‌یابد. نسبت کل جنسی به دلیل تشابهت اندامهای جنسی در مراحل قبل از بلوغ کامل به درستی مشخص نگردید.

ماهی سنگسر از فروردین ماه شروع به تخمریزی نموده و این روند تا خرداد ماه ادامه می‌یابد. نسبت کل جنسی برابر با 88/0 است. ضریب مرگ و میر کل، طبیعی و صیادی به ترتیب 63/1، 1/1، 53/0 می‌باشد. ضریب بهره برداری این گونه برابر با 33/0 است.در ماهی حلوا سفید به دلیل مشابهت اندامهای جنسی نر و ماده در مراحل قبل از بلوغ کامل نسبت کل جنسی به دست نیامده این ماهی در مرداد ماه تخمریزی نموده و تعداد زیادی از نمونه‌های مورد بررسی در مرحله شش باروری (تخمریزی کرده) در اسفند ماه نیز مشاهده شده است. این مسئله تردیدهایی را در مورد اینکه این ماهی دوبار در سال تخمریزی می‌نماید به وجود می‌آورد. ضرایب مرگ و میر کل، صیادی و طبیعی حلوا سفید به ترتیب برابر با 45/3، 5/1، 95/1 می‌باشد. ضریب بهره برداری آن نیز 34/0 می‌باشد. ماهی زمین کن یک گونه در حال انقراض تشخیص داده شده است. ضریب بهرهه برداری بالاتر از دیگر گونه‌ها و برابر با 63/0 بود. ضریب مرگ و میر کل برابر با 4، مرگ و میر طبیعی برابر با 1/5، و مرگ و میر صیادی آن بالاتر از حد معمول (ضریب مرگ و میر طبیعی و صیادی یک گونه باید نزدیک به هم باشد) و برابر با 5/2 می‌باشد. نسبت جنسی کل این ماهی 85/0 می‌باشد. این ماهی در خرداد ماه تخمریزی می‌کند. در ماهی کریشو ضریب بهره برداری در حد قابل مطلوب و برابر با 43/0 می‌باشد. مرگ و میر صیادی این گونه برابر با 41/1، مرگ و میر طبیعی 1/88 و مرگ و میر کل 29/3 می‌باشد. تخمریزی این ماهی از مرداد ماه شروع شده و تا مهر ماه ادامه می‌یابد. ضریب کل جنسی برابر با 45/0 است. لازم به ذکر است گفته شود که درجه حرارت و شوری رابطه نزدیکی با چرخه زندگی آبزیان دارند و این دو فاکتور در تخمریزی آبزیان اثرات مستقیمی داشته که در این پروژه نیز به آنها پرداخته شده است. همچنین با توجه به رسم نقاط هم شوری وجود دو توده آبی در خلیج فارس منطقه مورد بررسی مشخص گردید.